Άλλη μία Σχολική χρονιά ξεκινά.  Δεν είναι όμως όπως τις άλλες.  Ενώ χρόνια τώρα οι πρώτες μέρες στο Σχολείο χαρακτηρίζονταν από χαρά και ενθουσιασμό για τους περισσότερους, (γονείς και παιδιά) και οι σχολικές προετοιμασίες είχαν μια γλυκιά αναμονή, τούτη η έναρξη επιφυλάσσει διαφορετικά συναισθήματα. Στοιχεία αγωνίας, ανασφάλειας, άγνοιας, ανησυχίας και αναστολών, διακατέχουν τόσο τους ενήλικες, γονείς και δασκάλους, όσο και τα παιδιά που ασφαλώς δεν μένουν ανεπηρέαστα από όλα αυτά που ακούγονται και γίνονται γύρω τους. 

Δεν είναι στόχος αυτού του άρθρου να δώσει κατευθύνσεις και συμβουλές για το πώς θα διαχειριστούμε την έναρξη της Σχολικής χρονιάς εν μέσω πανδημίας. Θα ήταν τουλάχιστο τολμηρό για να μην πω ανεύθυνο να θελήσει η γράφουσα να αποφανθεί για το κύριο θέμα που μας απασχολεί και είναι «ναι ή όχι στις μάσκες στα σχολεία». 

Το όλο θέμα της απειλής του ιού και όσα αυτή η συνθήκη συνεπάγεται στον ψυχισμό των παιδιών που είναι οι άνθρωποι που διαμορφώνονται αυτή την ειδική περίοδο, θα είναι προϊόν μελέτης πολλών ειδικών και εξειδικευμένων κοινωνιολογικών ερευνών όταν και εφόσον αυτή η μάστιγα θα ολοκληρώσει το κύκλο της όπως πολλές άλλες και θα αποτελέσει παρελθόν.  Την ώρα που πνίγεσαι δεν μπορείς να βγάλεις συμπεράσματα ούτε για τα αίτια που σε οδήγησαν σε αυτό που βιώνεις αλλά κυρίως στο ποια θα είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος που θα σε οδηγήσει σώο και ασφαλή στη κοντινότερη ακτή. Αυτό που σίγουρα θα σε βοηθήσει είναι να μείνεις ψύχραιμος και να αγωνιστείς με όλες σου τις δυνάμεις να κρατηθείς στην επιφάνεια του νερού.  Με όλα τα άλλα θα ασχοληθείς αργότερα.

Με μάσκες ή χωρίς, με απόσταση ή όχι,  τα παιδιά (τουλάχιστον τα περισσότερα) θα περάσουν το κατώφλι του Σχολείου και θα ενταχθούν σε ένα περιβάλλον που στόχο έχει την εκπαίδευσή τους.  Όλα είναι εκπαιδευτικές διαδικασίες στη ζωή.  Ακόμη και η πανδημία είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία.  Δεν είναι μόνο η κατάκτηση των εγκύκλιων γνώσεων ο κύριος στόχος της παιδείας.  Τα παιδιά ας μην ξεχνάμε δεν πηγαίνουν στο Σχολείο για να κατακτήσουν εγκυκλοπαιδικές γνώσεις.  Αυτό μπορούν να το κάνουν με μεγαλύτερη επιτυχία αν μείνουν στο σπίτι και διαβάζουν νύχτα μέρα εγκυκλοπαίδειες (αν υπάρχουν ακόμη στα σπίτια) ή ψάχνουν στο internet την άπειρη γνώση που εμπεριέχεται, καλή και κακή, ασφαλής και όχι.  Τα παιδιά δεν πάνε στο Σχολείο για να μπορέσουν να μπουν στο Πανεπιστήμιο.  Ας το καταλάβουν επιτέλους αυτό οι γονείς! Ας έχουμε κατά νου πως αν τα εκπαιδευτικά συστήματα ήταν επιτυχή θα είχαν καταλήξει σε ένα παγκόσμιο που θα έδινε τα κατάλληλα εφόδια σε όλους να φθάσουν την επιτυχία.  Ασφαλώς και δεν είναι έτσι.  Το Σχολείο σχεδιάστηκε για να δώσει γνώσεις αλλά κυρίως να καταφέρει να εντάξει το παιδί στην Κοινωνία.  Μια κοινωνία που διακατέχεται από όρους και κανόνες τους οποίους δεν είναι πάντα βέβαιο πως τους γνωρίζουν οι γονείς και αν ακόμη τους γνωρίζουν, δεν σημαίνει πως  ξέρουν τον τρόπο να τους εμφυσήσουν στα παιδιά τους.  Το κάνουν έτσι κι αλλιώς στο μεγαλύτερο ποσοστό όντας τα πρότυπα των παιδιών τους με το να υπάρχουν γύρω τους.  Το παιδί φθάνει στο Σχολείο (στην Α Δημοτικού εννοώ) ήδη διαμορφωμένο σε ένα μεγάλο ποσοστό.  Ένα μεγάλο μέρος της ιδιωτικής του λογικής έχει στοιχειοθετεί και η ένταξή του σε μια μεγαλύτερη οικογένεια (γιατί έτσι θα ήταν σκόπιμο να χαρακτηρίσουμε το Σχολείο, άλλο αν αυτό έχει πάρει άλλη μορφή), θα συμπληρώσει και θα ολοκληρώσει μέχρι τα 7 του χρόνια όλο το παζλ των πεποιθήσεων που θα το οδηγήσουν στην ενήλικη ζωή του επιτυχώς ή όχι.

Είναι μεγάλο μέλημα όλων μας λοιπόν τη μετάβαση αυτή να την κάνουμε με σύνεση και προσοχή.  Είτε φέτος είναι η πρώτη χρονιά στο Σχολείο ή το παιδί συνεχίζει στην επόμενη τάξη ή στην επόμενη βαθμίδα ας είμαστε δίπλα του να του δείξουμε πως να διαχειριστεί την αλλαγή. Τώρα το γεγονός ότι φέτος έχει να διαχειριστεί μια ακόμη πιο σημαντική, καταλυτική θα λέγαμε και άκρως διαμορφωτική αλλαγή που είναι ο ενισχυμένος φόβος της πανδημίας, αυτό το γεγονός ας μας κάνει να είμαστε ακόμη πιο συνεργατικοί και παρόντες.  Γονείς και Δάσκαλοι έχουμε να επιδείξουμε σύνεση, περισσότερο από ποτέ και να φροντίσουμε ώστε η αλλαγή αυτή να δώσει την ευκαιρία στο παιδί να μάθει να διαχειρίζεται τις απειλές ως μια εκπαιδευτική διαδικασία και όχι ως φοβιστική απειλή.  Δεν ξέρω τι θα καθοδηγηθούν οι δάσκαλοι να κάνουν για την καθιέρωση της μάσκας.  Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές ακόμη διαμορφώνονται τα δεδομένα. Δεν γνωρίζει κανείς πώς κι αυτός ο δύσμοιρος ο δάσκαλος θα καταφέρει να διαχειριστεί τούτο το μεγάλο φορτίο που του βάζουν.  Δεν γνωρίζουμε ούτε τις ευθύνες που θα έχει ο Διευθυντής του Σχολείου που θα αγωνιά κάθε μέρα που ξεκινά αν θα προκύψει κανένα κρούσμα στο Σχολείο του.  Δεν ξέρουμε τίποτα.  Το μόνο που ξέρουμε είναι πως όλα αλλάζουν, πως τίποτα δεν είναι όπως πριν και οφείλουμε να βρούμε τον βηματισμό μας μέσα στην αλλαγή του χορού.

Χρειάζεται ψυχραιμία, καλή πρόθεση, συνεργατική διάθεση, όχι αντιπαράθεση και πόλωση.  Ας έχουμε στο νου μας πως το παιδί είναι πολύ πιο ευπροσάρμοστο από εμάς μιας και οι πεποιθήσεις του δεν είναι παγιωμένες.  Είναι πιο έτοιμο να δεχτεί την αλλαγή μιας και τίποτα δεν είναι εδραιωμένο ακόμη μέσα του.  Είναι πιο παρών στη στιγμή μιας και δεν έχει ένα επίπονο παρελθόν να το διαμορφώνει και δεν ανησυχεί τις περισσότερος φορές για το μέλλον αν ιδιαίτερα δεν του μαθαίνει κάτι τέτοιο το περιβάλλον του. Είναι πρόθυμο να ενταχθεί μιας και το «ανήκειν» είναι το κύριο μέλημά του. Να θυμόμαστε ακόμη πως το παιδί έχει μια πιο ελαφριά αντιμετώπιση και μια πιο χιουμοριστική διάθεση στα πράγματα γιατί είναι πιο κοντά στη δόνηση της χαράς.  Να μην ξεχνάμε πως όλα έρχονται και παρέρχονται και πιο κερδισμένος είναι εκείνος που δεν ακολουθεί ακραίες θέσεις.  Ας μείνουμε δίπλα του εξηγώντας πως ασφαλώς δεν είναι το καλύτερο αυτό που συμβαίνει στη ζωή μας, αλλά είναι κάτι που συμβαίνει και διαμορφώνει την καθημερινότητά μας και οφείλουμε να βρούμε τρόπους να το αντιμετωπίσουμε με επιτυχία. Ας συνεργαστούμε με το δάσκαλο και ας καταφέρουμε ότι κι αν τελικά επικρατήσει να το διαχειριστούμε παραγωγικά.  Σε αυτό θα μας βοηθήσει ιδιαίτερα,  η ενσυναίσθηση (το να αναγνωρίζω το συναίσθημά σου και να του επιτρέπω να υπάρχει χωρίς κριτική), η κατανόηση ( το να αντιλαμβάνομαι το ότι συμβαίνει βαθιά και ουσιαστικά), η συμπόνια (όχι ο οίκτος αλλά το να συμπάσχω με αυτό που σου συμβαίνει, παιδί, δάσκαλε, γονιέ …) και τελικά να καταλήγω στη συγχώρεση (το να σε χωράω μέσα μου μιας και είσαι μια έκφραση της ανθρώπινης συνθήκης).  Και αν τίποτε από όλα τα παραπάνω δεν με βρίσκει σύμφωνο, ας κάνω αυτό που κρίνω το σωστότερο για μένα και τα παιδιά μου, ήσυχα χωρίς τυμπανοκρουσίες και επιβολές, κατακεραυνώνοντας τους διαφορετικά σκεπτόμενους και κυρίως αναλογιζόμενος πόσο οι θέσεις μου προάγουν το «ανήκειν» το δικό μου και του παιδιού μου.  Κι αν επιλέγω να μην ανήκω στους πολλούς,  ας το κάνω με γνώμονα το δικαίωμα στην διαφορετικότητα, με επίγνωση, κατανόηση συμπόνια και συγχώρεση και αυτό,  ευλογώντας την επιλογή και ευχόμενος οι συνέπειες να είναι εκείνες που η ψυχή μου επέλεξε για την διαδικασία της εκπαίδευσής μου στο παιχνίδι που λέγεται ζωή.

Καλή Σχολική χρονιά. 

Ερατώ Χατζημιχαλάκη – Οικογενειακή Σύμβουλος

www.allazo.gr